Çocuklarımız meşgul ebeveynlerin, okul baskısının, uzun ders saatlerine karşılık 5 dakikalık teneffüslerin, video oyunlarının, alışveriş merkezlerinin ve rekabetçi sporların dünyasında yaşıyorlar. Genellikle bunları çocuklarımız için stres kaynağı olarak görmüyoruz; ancak çoğunlukla öyleler. Küçük insanlara sunduğumuz bu kalabalık ve uğultulu hayat onların doğuştan getirdikleri sevinçleri üzerinde derin etkiler bırakabiliyor.
Yoga tüm bu baskılara karşı gelebilecek küçük dokunuşlardan biri. Evet, birçoğumuzun yabancı olduğu, burun kıvırdığı, hippilere özgü fuzuli bir uğraş olduğunu düşündüğü yoga… “Bir yogamız eksikti” diyenler arasındaysanız, bu yazının özellikle sizin için yazıldığını söyleyelim. Zihinsel esenliğimizi korumamıza yardımcı olacak gündelik rutinlerimizi zenginleştirerek ayakta kalmak zorundayız. Hazırsanız çocuklar için yoga niye iyidir sorusunu biraz açalım.
Öncelikle yoga düşündüğünüz kadar zor değildir, hele çocuğunuz için tam bir eğlencedir. Çoğu çocuk konuşmayı sever, hareket etmeden duramaz – ve her ikisi de yogada serbesttir. Çocuklar, hayvanları, ağaçları ve çiçekleri taklit etmekten hoşlanırlar, süper kahraman rolünü üstlenmeye can atarlar. Tek yapmanız gereken, kökleri ayağının diplerinden toprağa yayılan dev bir meşe olduğunu hayal etmesine, kobra gibi tıslamasına ve tamamen omurgasız bir hayvan gibi düşünmesine izin vermek. Yoga işte budur, onu çok uzaklarda aramayın.
Bir çocuk hayatın zorluklarına karşı nasıl direnç kazanır? Gevşemeyi öğrenerek; sevecen, duyarlı ve yaratıcı ortamlarda vakit geçirerek. Erken yaşta yoga, benlik saygısı ve beden algısını, rekabetçi olmayan fiziksel bir etkinlikle teşvik eder. Dünya Sağlık Örgütü, sağlıklı olmanın tanımını şöyle yapıyor: “Sadece bir hastalığın ya da rahatsızlığın olup olmaması değil, fiziksel, zihinsel, sosyal ve ruhsal olarak tamamıyla iyi olma hali.” Yani çocuğunuza verebileceğiniz en iyi armağan.
Bir Eğitmenin Ağzından Çocuk ve Yoga
Ülkemizde çocuk yogası denince ilk akla gelen gönüllü yoga oluşumu Yogacici’nin eğitmenlerinden Ferhan Altınok Demirağ, çocuk ve yoga ikilisi hakkında zihnimizi biraz daha açacak gündelik pratiklere sahip. Kendisiyle yoganın nelere kadir olduğu hakkında söyleştik
Niye yoga yaparız? Yoga en basit anlamıyla bizim için niye önemlidir?
Günlük hayatın koşuşturması içerisinde bedenimizden kopuyoruz. Ancak hasta olduğumuzda bedenimize iyi bakıyoruz. Çocuk yogası bedensel, zihinsel ve kişisel özelliklerde değişimi destekleyen bütünsel bir yaklaşımdır. Özellikle okul yaşamıyla bozulmaya başlayan omurga yapısı yoga duruşlarıyla güçlenir. Zihin sakinleşir ve buna bağlı olarak uyku düzensizlikleri, dikkat bozuklukları büyük oranda giderilir. Denge gelişimini sağlar, bağışıklık sistemi güçlenir, kan dolaşımını düzenler, kas ve bağ doku sistemini geliştirir. Özetle bedenimizle bağlantıda kalmak için yoga yaparız.
Çocuklar için yoga ne anlama geliyor? Gelişimlerine etkileri neler?
Çocuklar için yoga; eğlence anlamına geliyor. Çünkü çocuklar ancak eğlenirken öğrenirler. Mutlu sonla biten öğretici hikâyeleri yoga pozları ile uyarlarız. Pipetlerle nefes çalışırız. Çocuk eğlenmezse ve faydalı olduğuna inanmazsa uygulamayı devam ettiremezsiniz. Yetişkinlerde durum farklı bir ihtiyaçtan dolayı devam ediyor. Çocuklarda bu farkındalık yok. Tek ihtiyaçları kendileri gibi olmak. Kendi gibi olduğunda kabul gördüğünü fark ettiği an güven duygusuyla doluyor ve öğrenmeye açık oluyor.
Çocukların evde basitçe yapabilecekleri temel yoga hareketleri neler?
Hayvan adları çocuk yogasında çok fazla kullanılır. Evde çocuğunuzun sevdiği hayvanları canlandırarak eğlenceli vakit geçirebilirsiniz. Mesela doğru oturuş için zürafa gibi boynumuzu uzatıyoruz dediğinizde dik ve uzun omurga ile oturmayı vurgulayabilirsiniz. Çok bilinen aşağı bakan köpek pozunda tutmak için nasıl bir köpek olduğunu tarif etmesini, kuyruğunu sallamasını, çişini yapmak için sırayla ayaklarını kaldırmasını isteyebilirsiniz. Birlikte havlayabilirsiniz 🙂 Pipetle minik bir pamuk parçasına üfleyip onu havada tutmaya çalışarak harika bir nefes çalışması yapabilirsiniz.
Türkiye’de okulların veya öğretmenlerin genel olarak rekreasyon etkinliklerine bakışları çok dar. Dünyada yoga derslerinin verildiği okullar, örnekler var mı?
Türkiye’de sürekli değişen ve sınav odaklı bir eğitim sistemi var. Çocukların bedensel ihtiyaçları ne yazık ki göz ardı ediliyor. Hafta sonu veya eğitim sonrası tercihe bağlı olarak kulüp kapsamında yoga seçeneği sunan okullar var fakat çok az. Ana okullarında daha yaygın olmakla beraber işin uzmanları tarafından yaptırılmadığını gözlemliyorum. Finlandiya eğitim sistemi çocukların keşfederek öğrenmesine ve fiziksel ihtiyaçlarına yönelik bir eğitim sistemi olarak örnek gösterilebilir.
Çocuğumuzla birlikte yogaya başlamak için neye ihtiyacımız var? Evde, açık havada, parktaki arkadaş gruplarıyla yogaya başlamak istersek ne yapalım?
Çocuğunuzla birlikte yoga yapabilmek için çok fazla şeye ihtiyacınız yok, mat bile kullanmasanız olur. Evdeyseniz halının, dışarıdaysanız çimlerin ya da bir örtünün üzerinde yapabilirsiniz. Tek ihtiyacınız olan şey hayal gücünüz. Kitapçılarda çocuklar için yoga kitapları ve yoga kartları var. Yoga pozları konusunda hiç bilginiz yoksa size yardımcı olabilir.
Türkiye’de çocuk yogasına ilgi nasıl?
Türkiye’de yogaya ilgi genel olarak çok az. Doktor tavsiye ederse, hamilelik varsa yogaya başlanıyor genellikle. Zaten yoga yapan bir ebeveyn çocuğunu da yogaya teşvik ediyor. Geçen yaz Yogacici ekibi olarak İstanbul’da iki yakada eşzamanlı olarak ücretsiz anne çocuk yogası etkinliği yaptık. Katılım görece az olsa da biz bu ışığı yaymak için elimizden geleni yapacağız.